10 tips om met hechtingsgedrag om te gaan
Tip 1: Maak contact met jouw kind op het niveau van zijn emotionele leeftijd en niet op zijn kalender leeftijd.
Kinderen met een Reactieve Hechtings Stoornis hebben meestal een lagere emotionele leeftijd dan hun kalender leeftijd. Dit betekent dat deze kinderen qua ontwikkeling soms nog op een peuter/kleuter niveau zitten terwijl ze al 13 jaar zijn. Dit kleuter niveau is niet altijd zichtbaar. En al helemaal niet voor mensen die niet bekend zijn met Hechtingsproblemen. Voorbeeld: Onze dochter is 13 jaar. Tijdens haar laatste logeerpartij bij opa vroeg ze aan opa: Opa, mag ik volgende keer Dropje [haar konijn] meenemen om te logeren? Gelukkig zijn wij bevoorrecht met een geweldige opa en wordt Yasmine liefdevol beantwoord met: Nee lieverd dat is niet handig om jouw konijntje mee te nemen. Probeer dus contact te maken op het niveau van emotionele leeftijd. Op deze manier worden de kinderen niet constant overvraagd. Als het kind iets heeft gedaan wat niet mag. Kom dan niet aan het hele lange zinnen en uitleg waarom iets niet mag. Maar vertel in 1 zin dat het niet mag en waarom. Meer uitleg wordt meestal niet begrepen en al helemaal niet onthouden.
Tip 2: Maak de dagen voorspelbaar met veel routine en herhaling.
Voor kinderen met de diagnose Reactieve Hechtings Stoornis zijn de door ‘de weekse dagen’ vaak het fijnst. Door op elke dag vaste momenten te hebben om te spelen, eten en naar bed te gaan maakt dat je kind zich comfortabel en veilig voelt. De dagen worden voorspelbaar door de dagelijkse terugkerende routines. Als er een verandering in de routine komt probeer dit dan al een paar dagen van te voren meerdere malen te herhalen. Mijn dochter vindt het heerlijk om meerdere malen hetzelfde gesprek te voeren. Op deze manier kan zij dan langzaam wennen aan een verandering in de dagelijkse routine. Bijvoorbeeld bij een tandarts afspraak. Omdat ik dit zo gewend was om dit op deze manier te doen ging ik dit ook doen bij mijn zoon van vier jaar jonger. Maar al vrij snel kreeg ik van mijn zoon te horen: Jaahaa, dat weet ik al, dat heb je net ook al gezegd….
Tip 3: Maak duidelijke regels voor je kind.
Kinderen met een reactieve hechtingsstoornis ervaren de wereld en hun gedachten als chaos. Het is voor onze kinderen heel fijn om hele duidelijke regels te hebben waar zij zich aan moeten houden. Alhoewel het soms lijkt dat de informatie over de regels en de totaal niet beklijft, toch is het voor onze kinderen fijn om een kader te hebben waaraan zij zich kunnen vast houden. Als onze kinderen de regels overtreden heeft het geen zin om hen te straffen. Het is beter om de regels te herhalen en een consequentie aan het gedrag te koppelen. Door onze kinderen te straffen, door hen bijvoorbeeld naar hun kamer te sturen, veroorzaakt de straf veel verwarring en chaos in hun hoofd. Mijn dochter heeft mij wel eens verteld: “mama als jij boos op mij bent wil ik het liefst dood”. Toen ze dat met mij deelde heb ik ruzies nooit meer laten eindigen in de zin: Ga maar naar je kamer! Kinderen met hechtingsproblemen kunnen heel moeilijk hun emoties reguleren. Ze worden er totaal door overspoeld en hebben er geen controle meer over.
Tip 4: Blijf kalm als je kind zich niet gedraagt!
Als je kind zich niet aan de regels of afspraken heeft gehouden blijf dan kalm. Kinderen met een Reactieve Hechtings Stoornis kunnen niet goed tegen heftige emotionele uitlatingen zoals bijvoorbeeld schreeuwen. Door de heftige reactie van de ander gaan zij ‘out of their window of tolerance’. Dit ‘window of tolerance’ is een van een aantal actiesytemen die het lichaam heeft om als soort te overleven. Ik zal hier in een volgend blog verder op in gaan. Maar in het kort komt het erop neer dat als er een stress situatie ontstaat het kind 'uit zijn raam kan schieten' en dan niet meer bereikbaar is. Er kunnen dan verschillende dingen gebeuren. De een kan ongelofelijk uit zijn dak gaan de ander komt in een bevriezing terecht. In beide gevallen zijn de kinderen onbereikbaar. Ze hebben op dat moment geen grip meer op hun gedrag. Op dat moment met hen in gesprek gaan of corrigeren heeft totaal geen zin, ze zijn immers niet bereikbaar. Het uit hun raam/lichaam schieten gebeurt bij kinderen met Hechtings problemen veel sneller. Dit is omdat zij hun basis veiligheid missen. Hun fundering. Waar mijn zoon een basis, een fundering, heeft van een dikke laag beton. Heeft mijn dochter een dunne laag ijs. Bij het minste geringste zakt zij alweer voor de zoveelste keer door het ijs en komt in het ijskoude water te recht. Mijn dochter reageert dan helemaal niet meer. Het enige wat zij dan nog doet is mij ‘glazig’ aankijken. Het enige wat zij nog kan uitbrengen is: ‘Ik weet het niet’. Waarom heb je dat kapot gemaakt? – Ik weet het niet. Waarom heb je je broer nu pijn gedaan? – Ik weet het niet. Waarom sla je papa nou altijd? – Ik weet het niet. Vroeger werden wij er soms helemaal gek van… Nu hebben wij geleerd om afstand te nemen en er op een later moment op terug te komen.
Tip 5: Blijf na een conflict emotioneel en lichamelijk aanwezig voor je kind.
Na een conflict of correctie van niet gewenst gedrag is het heel belangrijk dat er ruimte is voor lichamelijk contact of liefdevolle woorden. Laat je kind zien dat je na het conflict nog steeds van hem/haar houd. Laat zien dat je onvoorwaardelijk van je kind houd, en dat fouten maken en het weer goed maken onderdeel zijn van een liefdevolle, veilige relatie. Als het lukt probeer het conflict zo kort mogelijk te houden. Ik weet namelijk van mijn dochter dat zij denkt dat ik op dat moment niet meer van haar houd. En dat is een gevoel waar zij heel moeilijk mee om kan gaan. Er is een periode geweest dat zij zich dan ging krabben in haar eigen gezicht. De afwijzing en het gevoel ‘mama houd niet meer van mij’ was zo sterk dat zij als reactie haarzelf ging bezeren. Kinderen met Hechtingsproblemen kunnen moeilijk hun gevoelens in het juiste perspectief voelen. Wat voor ons een kleine correctie lijkt of meningsverschil kan voor kinderen met Hechtingsproblemen voelen alsof je ze voor altijd hebt afgewezen.
Tip 6: Geef je eigen fouten toe aan je kind
Als je zelf fouten hebt gemaakt geef dit dan toe aan je kind. Ga naar je kind en zeg: Sorry! Dit had ik niet mogen doen. In mijn geval moet ik dan meestal zeggen: Sorry ik had niet zo tegen jou moeten schreeuwen. Het spijt mij dat ik dat heb gedaan. Moeders mogen niet zo te keer gaan tegen hun kinderen. Dit is niet oké! Doordat je als ouder sorry zegt tegen je kind ziet je kind dat ouders niet perfect zijn en ook fouten maken net zoals zij fouten maken. Zelf vind ik het woord ‘sorry’ een magisch woord. Met het uitspreken van dit woord naar mijn kind toe zie ik gelijk een enorm gevoel van opluchting in haar lijfje ontstaan. Steen vast zegt ze dan altijd: Ooo dat geeft niet hoor mam, ik weet dat ik jou soms gestrest maak. Ze weet natuurlijk inmiddels wel dat er na het magische woord 'sorry' ook een knuffel achteraan komt en dat daarmee ook het conflict weer voorbij is. Ik ben heel nieuwsgierig hoe jullie het vinden om sorry te zeggen tegen je kind? Gaat het je makkelijk af of moet jou excuus uit je grote teen komen? Ik weet bijvoorbeeld bij mijn eigen opvoeding dat mijn moeder nooit, maar dan ook nooit een keer sorry heeft gezegd. Als ik daar wel eens naar vroeg zei ze: Daar doe ik niet aan…. Gelukkig kan ik het wel en daar ben ik heel blij mee!
Tip 7: Knuffel je kind op zijn voorwaarden
Niet alle kinderen met hechtingsproblemen kunnen een knuffel aan na een ruzie. Knuffel je kind op zijn voorwaarden is een hele waardevolle tip maar was voor mij een van de meest pijnlijke punten van de stoornis van Yasmine. Een ongevraagde knuffel geven was er vele jaren niet bij voor ons bij. Onze dochter ervaarde te veel stress en over prikkeling om ongevraagd te knuffelen. Als je dan toch ‘de fout’ maakte om haar bij je te pakken voor een knuffel kromp ze ineen. Op dat soort momenten verstarde haar lichaam en kreeg je geheid een klap, stomp of trap ergens op je lijf. Er werd alleen geknuffeld op haar verzoek en dit waren schaarse momenten. Dit heb ik heel lang persoonlijk opgevat. Dit deed mij veel verdriet: mijn kind houd niet van mij, dacht ik dan. Nu ik meer weet over deze stoornis weet ik dat lichaamscontact en de intensiteit van dit contact niets te maken heeft met hoeveel mijn kind van mij houd. Dit had ik heel graag veel eerder willen weten. Nu weet ik dat oogcontact, een schouderklopje of glimlach soms genoeg zijn voor kinderen met een reactieve hechtingsstoornis, meer kunnen ze simpel weg niet aan. Ga je toch met hen in dieper contact krijg je het tegenovergestelde effect. Doordat je over hun grenzen bent gegaan gaan ze nog meer ‘uit’ het contact en ervaren ze de onveiligheid van hun verleden. Toen Yasmine nog heel klein was ging ik regelmatig bij haar bed liggen als ze sliep, dan kon ik toch nog met haar knuffelen, haar warme lijfje voelen zonder dat zij de stress ervaarde van het lichamelijk contact. Dus onthoud alsjeblieft heel goed: Als je kind je niet wil knuffelen betekent dit niet dat hij/of zij niet van jou houd, neem het alsjeblieft niet persoonlijk! Ik ben heel benieuwd naar jou ervaringen met het knuffelen van jou kind. Het lijkt als vanzelfsprekend maar dit is het niet als je kind een reactieve hechtingsstoornis heeft!
Tip 8: Maak tijd vrij voor je kind om leuke dingen te doen
In de hectiek van de huidige tijd ‘vergeet’ je soms om leuke dingen te doen met je kind. Voordat je het weet is de week alweer voorbij en hebben we alleen de dagelijkse activiteiten en bezigheden afgevinkt. Laatst waren wij op een zondag druk bezig met het maken van de surprises voor het Sint feest. Het was heerlijk om zo met z'n vieren aan tafel te zitten om te knutselen. Het gevoel van rijkdom dat ik over mij heen kreeg was onbetaalbaar. Even doet de diagnose er niet toe. Even helemaal geen strijd. We zijn heel even gewoon een gezin wat aan het knutselen is. Het doet er even niet toe op wat voor niveau mijn dochter aan het knutselen is. Gewoon even genieten van elkaar en het simpele geluk wat deze dag ons bracht. Als je tijd vrij maakt voor je kind, probeer dan contact te maken met de behoefte van je kind op zijn/haar niveau. Bij mijn dochter is dit bijvoorbeeld met de hond van de buren een rondje lopen. Niet iets waar ik zelf als eerste aan zou denken. Maar zij vindt het geweldig! De activiteiten hoeven ook niet te lang of te ingewikkeld te zijn. Houd het vooral kort en simpel. Op deze manier heb je een grotere kans op succesmomenten. Veel plezier en geniet van je kind en het mama-kind moment! Ik ben heel benieuwd welke activiteiten jullie kinderen blij van worden en waar jullie succesmomenten van hebben gemaakt!
Tip 9: Leef met een gezonde leefstijl en gezonde gewoonten
Kinderen met een reactieve hechtingsstoornis opvoeden is topsport! Bij topsport hoort een gezonde leefstijl. Zorg dat je voldoende slaap krijgt. Stop met roken en drink niet te veel. Laat aan je kinderen zien dat gezonde voeding niet uit potjes komt. Maak verse maaltijden klaar. Eet op gezette tijden vers bereide maaltijden. Weet dat in verse producten de juiste voedingsstoffen zitten die voor kind zo belangrijk zijn om goed te groeien en te ontwikkelen. Probeer zoveel mogelijk producten met suiker en toevoegingen te vermijden. Veel kinderen zijn tegenwoordig gevoelig voor deze toevoegingen. Jij en je gezin verdienen het allemaal om gezond te eten!
Tip 10: Zorg dat je kind genoeg in beweging is
Stimuleer je kind om op een sport te gaan. Of in ieder geval veel buiten te spelen. Als kinderen sporten of buitenspelen maakt het kind endorfines aan. Endorfines zijn geluks&antistress stofjes die door het lichaam zelf aangemaakt worden als je beweegt. Deze anti-stress stofjes zorgen ervoor dat kinderen met een Reactieve Hechtings Stoornis hun gevoelens van stress, boosheid, verwarring en frustratie beter kunnen reguleren. En daar kunnen kinderen met Hechtingsproblemen wel een extra dosis van gebruiken. En wij als ouders natuurlijk ook! Voor mij is Bikram Yoga een fantastische manier om mijn lichaam en geest in balans te houden. Mijn dochter is helemaal gek op paardrijden en streetdance. Ook de mannen in ons gezin doen aan sport. Mijn zoon voetbalt en mijn man hockeyt. Zo zorgen we allemaal voor een gezonde extra dosis geluk & anti-stress stofjes die we allemaal heel goed kunnen gebruiken! Wat doe jij om jezelf een extra dosis endorfines te geven?
